آسپارتام
این ماده یکی از معروف ترین شیرین کننده های موجود در بازار است. آسپارتام یک شیرین کننده کم کالری است که باعث شیرین شدن غذاها و نوشیدنی ها بدون اضافه کردن کالری قابل ملاحظه میشود. شاید آشنا ترین کاربرد آن در آدامس ها است. کارشناسان تغذیه و تناسب اندام معتقدند که متعادل کردن کالری مصرفی با کالری سوزانده شده اهمیت دارد. این محصول میتواند در برنامه های مدیریت وزن که تغذیه مناسب را با فعالیت بدنی ترکیب میکنند نقش داشته باشد.
این ماده به شدت مورد مطالعه قرار گرفته است و توسط کارشناسان و محققان بی ضرر توصیف شده است. سازمانهای دولتی در سطح جهان از جمله سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)این شیرین کننده را برای مصرف انسان بی ضرر اعلام کردهاند.
تاریخچه
آسپارتام برای اولین بار به عنوان یک شیرین کننده جدید در سال 1965 کشف گردید و برای اولین بار در 1974 اجازه یافت که به بازارهای آمریکا راه پیدا کند. اما این مجوز به دلیل کامل نبودن تحقیقات درباره اثرات این ماده بر روی مغز و احتمال ایجاد سرطان مغز، پس از چندماه به حالت تعلیق درآمد. ارزیابی ها و بررسی داده های جدید در این زمینه باعث شدند که مجوز استفاده از آسپارتام در مواد غذایی جامد در سال 1981 و برای استفاده در نوشیدنی در 1983 صادر شود تا اینکه بلاخره در سال 1996 این ماده به صورت رسمی به عنوان یک شیرین کننده شناخته شد . از آن زمان تا به حال تحقیقات زیادی در مورد این ماده و اثرذات آن منتشر شده اند و مقدار دوز مجاز آن برای مصرف روزانه 40 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن فرد اعلام شده است .
این ماده تحت نام های تجاری equal و NutraSweet به فروش می رسد. و به صورت گسترده ای در محصولات بسته بندی به خصوص محصولات رژیمی و محصولاتی که به عنوان بدون قند به فروش می رسند مورد استفاده قرار می گیرد.aspartame از دو آمینواسید (واحدهای سازنده پروتئینها) فنیل آلانین و اسید آسپارتیک تشکیل شدهاست. اسید آسپارتیک توسط بدن انسان نیز ساخته می شود و فنیل آلانین نیز اسید آمینه ای ضروری برای بدن است که توسط غذا ها دریافت می گردد.
وقتی که بدن شما شروع به هضم آسپارتام می کند بخشی از این ماده به متانول تجزیه می شود. اما لازم است بدانید که مصرف میوه، آبمیوه، نوشیدنی ها و بعضی از سبزیجات نیز حاوی و یا منجر به تولید متانول می شوند. متانول در مقادیر زیاد می تواند خطرناک باشد اما وجود متانول آزاد در مقادیر کم نیز خطرات زیادی را به دلیل جذب سریع به بار می آورد.
این شیرینکننده حدود 200 بار از شکر شیرینتر است بنابراین مقدار بسیار کمتری از آن لازم است تا همان مزه شیرین را ایجاد کند. این ماده به عنوان قرص شیرین کننده در بسیاری از فراوردهها شامل انواع نوشیدنیها، محصولات لبنی، میوههای کنسرو شده، دسرها، شیرینیها و سسها استفاده میشود.
تولید
تولید آسپارتام فرآیند نسبتا پیچیدهای است که در آن اسید آسپاریک و متیل استر فنیل آلانین همراه با مقداری از میکروارگانیسم ها در فرآیند تولید تجاری مورد استفاده قرار می گیرند . سنتز شیمیایی آسپارتام شامل دو مرحله اساسی سنتز شیمیایی است که به نام های فرآیندهای Z و F شناخته می شوند.