آمونیوم کلرید آزمایشگاهی
آمونیوم کلرید
آمونیوم کلرید یا نِشادُر با فرمول شیمیایی NH4Cl یک ترکیب غیر آلی است. نمک سفید بلوری با قابلیت بالای حل شدن در آب، محلول آمونیوم کلرید یک اسید ملایم است. فرم طبیعی و معدنی آن سال آمونیاک نام دارد. نوع معدنی آن از سوزاندن ناکامل زغال سنگ تراکم گازهای مشتق از آن و همچنین از برخی از آتشفشان‌ها بدست می‌آید. این محصول حاصل واکنش هیدروکلریک اسید و آمونیاک است.
بیشترین کاربرد نشادر در تولید کود های شیمیایی حاوی نیتروژن است. دیگر کاربرد نشادر در تولید دود سفید می باشد. همچنین در صنعت نساجی و چرم در رنگرزی استفاده می شود. آمونیوم کلرید در آتش بازی در قرن 18 مورد استفاده قرار گرفت اما توسط مواد شیمیایی امن تر و کمتر جاذب رطوبت جایگزین شد. هدف خود را برای ارائه یک اهدا کننده کلر به منظور افزایش رنگ های سبز و آبی از یونهای مس در شعله آتش بود. در چندین کشور، کلرید آمونیوم به عنوان افزودنی غذایی تحت شماره E510، معمولا به عنوان یک ماده غذایی مخمر در نانوایی استفاده می شود. این مکمل خوراک برای دام ها و یک عنصر در رسانه و تغذیه مخمرها و بسیاری از میکروارگانیسم ها است. نشادر باتری کرید به عنوان الکترولیت در باتری روی کربن استفاده می شود. سایر کاربردها عبارتند از در شامپو مو، و در محصولات تمیز کننده. در شامپو مو، آن را به عنوان یک عامل ضخیم در سیستم های سورفاکتانت بر مبنای آمونیوم مانند آمونیوم لوریل استفاده می شود.
نحوه تولید آمونیوم کلرید
در ادامه سه روش تولید آمونیوم کلرید به اختصار توضیح داده شده است:
- واکنش بین اسیدکلریدریک و آمونیاک: آمونیوم کلرید را می توان از واکنش مستقیم آمونیاک و هیدروکلریک اسید بدست آورد. تهیه آمونیوم کلرید به این روش بسیار گرمازا بوده و به تجهیزات خنک کننده نیاز است. این واکنش در فشار کمتر از یک اتمسفر و pH=8 با آمونیاک گازی و خالص قابل انجام است.
- واکنش بین سولفات آمونیوم و کلرید سدیم: از واکنش آمونیوم سولفات و سدیم کلرید، آمونیوم کلرید و سدیم سولفات حاصل می شود. سدیم سولفات در آب نامحلول بوده و رسوب تولید شده قابل جدایش است. با انجام فرآیند کریستالیزاسیون روی محلول بدست آمده و خشک کردن آن، آمونیوم کلرید تهیه می شود.
- واکنش اصلاح شده solvey: این فرآیند به منظور تولید سدیم کربنات انجام می گیرد که آمونیوم کلرید محصول جانبی آن است. در این روش آمونیاک و کربن دی اکسید در محلول آبی سدیم کلرید حل شده و از واکنش آن ها با یکدیگر آمونیوم کلرید و سدیم کربنات حاصل می شود. این روش برای تولید مداوم و در مقیاس صنعتی مناسب بوده و نیاز به دسترسی آسان به واحدهای تولید گاز آمونیاک کارخانجات جهت شروع واکنش وجود دارد.
کاربرد آمونیوم کلرید
- آمونیوم کلرید در صنایع بسیار متنوعی کاربرد دارد. قدیمی ترین کاربرد آمونیوم کلرید استفاده در مواد آتش زا و افزایش رنگ سبز و آبی یون های مس در آتش بازی ها بوده که امروزه با مواد شیمیایی امن تری جایگزین شده است.
- در حال حاضر بیشترین استفاده از آمونیوم کلرید در صنایع کشاورزی و تولید کودهای شیمیایی حاوی نیتروژن است. هزینه کمتر و غلظت بالاتر آمونیوم کلرید نسبت به آمونیوم سولفات مزیت استفاده از این ترکیب محسوب می شود و تاکنون برای محصولاتی مانند گندم، جو، نیشکر و… استفاده شده است. افزایش کلر در خاک که به دلیل اضافه کردن آمونیوم کلرید است، باعث جذب بیشتر کادمیم توسط گیاهان شده است.
- در صنعت الکترونیک، برای ساخت مدارهای چاپی و حکاکی بر روی آن، از آمونیوم کلرید برای لحیم کاری بهتر استفاده می شود.
- آمونیوم کلرید جاذب رطوبت از سطح فلزات است و به عنوان پاک کننده سطح در صنایع آبکاری و روکش دادن فلزات آلیاژی به کار می رود. حضور آمونیوم کلرید فرآیند روکش دهی قلع و روی بر سطح فلز را آسان تر و با کیفیت تر می کند.
- در مقیاس آزمایشگاهی از این ماده در حمام های خنک کننده برای کاهش دما استفاده می شود. همچنین برای تهیه محلول بافری، به آن آمونیاک افزوده می شود.
- آمونیوم کلرید مصارف محدودی در زمینه پزشکی نیز دارد. برای انحلال انواع خاصی از سنگ کلیه از این ترکیب استفاده می شود. در برخی از داروها و انتی بیوتیک ها آمونیوم کلرید اضافه شده که منجر به افزایش مقاومت در برابر باکتری و دفع سموم از بدن می شود.
- یکی دیگر از مصارف کاربردی آمونیوم کلرید، استفاده به عنوان الکترولیت در باتری های سلول خشک است. از این ماده در صنایع نساجی به منظور رنگرزی پارچه، پنبه و چرم استفاده می شود. از دیگر کاربردهای امونیوم کلرید میتوان به عامل پخت در چسب های پایه فرم آلدهید اشاره کرد.
