هگزا متا فسفات سدیم آزمایشگاهی
هگزا متا فسفات سدیم
هگزا متا فسفات سدیم (Hexametaphosphate) یا SHMP هگزا متا فسفات سدیم یک ترکیب جامد سفید رنگ است که در آب حل می شود. این ماده می تواند رطوبت هوا را جذب کند. این ترکیب معدنی می تواند با یون های فلزی واکنش دهد و به این ترتیب برای استفاده در صنایع تصفیه آب و فاضلاب مناسب است. اگر این ماده را حرارت دهید، ترکیبات مونو سدیم ارتو فسفات و مونو سدیم پیرو فسفات تولید می شود. این ماده به عنوان یک عامل بازدارنده رسوب برای سیستم های اسمز معکوس، RO، می باشد.
هگزا متا فسفات سدیم، کریستال های بدون بو و سفید رنگ است که در دمای حدود 1500 درجه سانتی گراد می جوشد و در دمای حدود 550 درجه سانتی گراد، ذوب می شود. این ماده جامد در آب گرم و آب سرد، محلول است اما در ترکیبات آلی حل نمی شود. در این ترکیب، گروه های فسفات از نظر ساختاری مانند یک حلقه کمپلکس هستند که مولکول های دیگر را احاطه می کنند.
ترکیب هگزا متا فسفات سدیم برای مصارف مختلف در صنایع بزرگ و کوچک استفاده می شود؛ تصفیه آب آشامیدنی، صنایع تولید مواد غذایی نظیر لبنیات، تولید فرآورده های گوشتی و غذاهای دریایی، تولید محصولات بهداشتی نظیر خمیر دندان، تنظیم سختی آب و تولید مواد شوینده و … مهم ترین موارد مصرف این ترکیب هستند. برای آشنایی با کاربردهای مختلف این درشت مولکول معدنی تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
روش های تولید هگزا متا فسفات سدیم
هگزا متا فسفات سدیم در اثر حرارت دادن مونو سدیم اورتو فسفات و تولید سدیم اسید پیروفسفات به دست می آید؛ در ادامه این واکنش ها، ترکیب پیروفسفات حرارت داده می شود و در نهایت، هگزا متا فسفات سدیم حاصل می گردد که در پایان، فرآیند خنک سازی برای آن انجام می گیرد
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی هگزا متا فسفات سدیم
در ساختار مولکولی ترکیب شیمیایی هگزا متا فسفات سدیم تعداد 6 اتم سدیم، 6 اتم فسفر و 18 اتم اکسیژن قرار دارد.
جرم مولی این ماده جامد برابر با 77/611 گرم بر مول است و به طور طبیعی به شکل کریستال های جامد سفید رنگ و بدون بو وجود دارد. چگالی این جامد برابر با 484/2 گرم بر سانتی متر مکعب است
کریستال های سدیم هگزا متا فسفات در دمای 628 درجه سانتی گراد ذوب می شود و در دمای حدود 1500 درجه سانتی گراد می جوشد. این ماده در آب حل می شود اما در حلال های آلی نامحلول است. سدیم تری متا فسفات، تری سدیم فسفات، تترا سدیم پیروفسفات و پنتا سدیم تری فسفات، ترکیبات یونی متنوع از ماده اصلی هگزا متا فسفات هستند.
کاربردهای هگزامتافسفات سدیم
ترکیب شیمیایی هگزامتافسفات سدیم در موارد مختلف، طیف گسترده‌ای از کاربردهای صنعتی را تحت پوشش قرار می دهد. مهمترین موارد کاربردی این ماده به صورت زیر معرفی می شود:
- کاربرد به عنوان مواد افزودنی در صنایع غذایی ( افزودن این ترکیب به مواد غذایی موجب حفظ رنگ، طعم و مزه بهتر در خوراکی ها می شود)
کاربرد به عنوان نرم کننده آب برای تولید مواد شوینده
تنظیم کننده میزان PH محلول تا اندازه ۸ – ۵/۸
به عنوان یک ماده تعلیق کننده ذرات معلق ( از این خاصیت برای محلول های سوسپانسیون و کلوئید در صنایع مختلف استفاده می شود. در صنایع تولید کاشی و سرامیک، زمانی که حذف ذرات معلق از مخلوط لازم باشد از هگزامتافسفات سدیم برای جذب این ذرات استفاده می شود)
کاربرد به عنوان ماده فعال کننده خمیر دندان
افزودنی و امولسیون کننده – امولسیفایر – صنایع غذایی (از این خاصیت در تولید انواع ژله، شربت و بستنی، دسر های منجمد، تولید نوشیدنی ها، لبنیات بسته بندی شده، فراورده های گوشتی و غیره استفاده می شود)
ماده افزودنی به مواد اولیه صنایع دارویی
کاربرد برای حذف یون های مس و روی در صنعت تصفیه آب
تشکیل کمپلکس برای حذف مواد مزاحم در آب
استفاده به عنوان بازدارنده ایجاد رسوب در سیستم های اسمز معکوس
کاربردهای هگزا متا فسفات سدیم
هگزا متا فسفات سدیم به عنوان یک ماده کاربردی افزودنی مناسب در صنایع غذایی شناخته می شود. این ترکیب کاربردهای مختلفی در حوزه مواد افزودنی دارد. افزودنی ها باعث ایجاد خواص، رنگ و طعم بهتر در مواد غذایی می شوند. در برخی موارد ترکیب سدیم کربنات به هگزا متا فسفات سدیم افزوده می شود تا میزان PH محلول در حد 8 تا 6/8 تنظیم گردد. از این خاصیت برای تولید نرم کننده های آب و مواد شوینده استفاده می شود.
یکی از کاربردهای مهم صنعتی هگزا متا فسفات سدیم استفاده از آن در فرآیند تعلیق ذرات معلق است؛ عملیات حرکت ذرات از حالت سوسپانسیون به کلوئید و بالعکس در صنایع سرامیک با استفاده از این ماده انجام می شود. ترکیب فوق قادر است واکنشگرهای شیمیایی در این صنعت را به شکل ذرات جامد در محصولات نهایی پخش نماید. همچنین این ماده به عنوان یک ماده فعال در خمیر دندان با خاصیت ضد عفونی کننده به کار می رود.
به عنوان کاربرد هگزا متا فسفات سدیم در صنایع غذایی، می توان به نقش امولسیفایر این ترکیب اشاره نمود. برای تهیه انواع شربت، شیرهای بسته بندی شده، پودر پنیر، تولید فرآورده های گوشتی، فیله ماهی، تولید انواع ژله میوه، دسرهای منجمد، انواع نوشیدنی ها و …، از این ماده به عنوان یک افزودنی بسیار مهم استفاده می شود. در حال حاضر سدیم هگزا متا فسفات یکی از پر مصرف ترین ترکیبات اولیه در صنایع غذایی و دارویی به شمار می رود.
