متابی‌سولفیت سدیم

 یا سدیم پیروسولفیت که در سیستم نامگذاری IUPAC، برم. ای. سدیم متابی‌سولفیت نامیده می‌شود، یک ترکیب غیر آلی  است. این ماده گاهی اوقات به عنوان دی سدیم (metabisulfite) نامیده می‌شود. از این ترکیب اکثراً به عنوان یک عامل ضد عفونی‌کننده، آنتی اکسیدان و نگهدارنده استفاده می‌شود.
سدیم متابی سولفیت پودر کریستال شده سولفور دی‌اکسید با چگالی بین 1 تا 1.2 Kg/l است و در دمای بالای 120 °C تجزیه می گردد. اگر محفظه‌ای که محلول در آن واقع شده کاملاً عایق بندی نشده باشد به سرعت با رطوبت هوا ترکیب شده و اکسیده می گردد. مقدار آب جذب شده توسط محصول در محفظه بسته به میزان نفوذ بستگی دارد که آن نیز به نوبه خود به درجه حرارت و رطوبت نسبی بستگی دارد. در شرایط نگهداری غلط ، ممکن است به تشکیل دانه‌های سخت در محصول منجر گردد. تمام انواع سدیم متابی سولفایت به راحتی در آب حل می‌شوند. در محلولهای آبی به شکل سدیم بی سولفیت است. این محصول با نام های دیگری هم چون sodium pyrosulfite وdisodium salt pyrosulfurous acid نیز شناخته می شوند.

• Sodium metabisulphite (MBS)
• Sodium bisulfite, anhydrous
• Sodium pyrosulfite (pyrosulphite)
• Disodium metabisulfite (metabisulphite)
• Disodium pyrosulfite
• Pyrosulfurous acid, disodium salt
• E223 (In food Industries)

روش تولید:

این ترکیب می تواند با تبخیر یک محلول بی سولفیت سدیم اشباع از سولفور دی اکسید تولید شود.

خواص شیمیایی

سدیم متابی سولفیت در ترکیب با آب باعث جذب اکسیژن موجود در آب و آزاد شدن گاز دی‌اکسید گوگرد می گردد که باعث ایجاد بوی نامطبوعی گردیده و تنفس را دچار مشکل می نماید . آزاد کردن دی‌اکسید گوگرد باعث تبدیل سدیم متابی سولفیت به یک عامل کاهنده قوی در آب گشته و به همین دلیل نبایستی در رودخانه‌ها و دریاچه‌ها ریخته شود چون به‌طور جدی باعث مختل شدن زندگی حیوانات و گیاهان می گردد. به همین دلیل میزان استفاده از سدیم متابی سولفیت به شدت کاهش یافته و به جای آن حاملهایی چون پیروکسید هیدروژن با تأثیری مشابه و بدون بو جهت استریلیزاسیون تجهیزات استفاده می گردد.

موارد استفاده

سدیم متا بی سولفیت با توجه به گرید تولیدی آن کاربردهای بسیار متنوعی در صنایع مختلف دارد. از این ماده به عنوان یک عامل ضد عفونی کننده، آنتی اکسیدان در صنایع شیمیایی و همچنین یک عامل نگهدارنده در مواد غذایی استفاده می‌شود. این ترکیب به دلیل خواص اسیدی و نگه دارنده برای استفاده در تاریکخانه ‌های چاپ عکس در عکاسی‌ ها، بسیار مناسب است. همچنین از متا بی سولفیت سدیم به عنوان یک ماده ی سفید کننده در تولید پارچه در صنایع نساجی و یا تولید خمیرکاغذ کاربرد گسترده ای دارد. از جمله کاربردهای این ماده می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• فعال کننده در پلیمریزاسیون اکریلو نیتریل
• در صنعت تصفیه آب جهت کلر زدایی آب قبل از ورود آب به سیستم اسمز معکوس
• در صنایع کلر آلکانی جهت خنثی سازی کلر
• در صنایع غذایی بعنوان نگهدارنده و جلوگیری کننده از فساد مواد غذایی
• در صنایع چرمسازی جهت آهک زدایی پوست
• در صنایع آبکاری جهت تصفیه فاضلاب حاوی یون کروم
• حذف کننده کلر بعد از سفیدگری نایلون
• به عنوان یک منبع تولید SO₂ (مخلوط شده با هوا یا اکسیژن) در فرآیندهای سیانیداسیون طلا
• به عنوان عامل کاهنده جهت خالص سازی و جداسازی آلدئیدها و کتون ها در صنایع شیمیایی
• جهت تولید بعضی رنگ های آلی

کاربرد های سدیم متا بی سولفیت :

 در صنایع غذایی:

سدیم بی سولفیت در صنایع غذایی معمولا به عنوان نگه دارنده برای مواد غذایی خشک مثل چیپس سیب زمینی یا پودر نوشیدنی ها مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان یک ماده ی افزودنی, میزان مصرف روزانه آن در حدود 0.7 گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن انسان توصیه شده است. هر چند در صورت وجود آلرژی به ترکیباتی سولفیتی این مقدار باید کمتر باشد.

به عنوان یک عامل پاک کننده:

از این ترکیب گاهی در تولید نوشیدنی ها به عنوان استریل کننده و آنتی اکسیدان استفاده می کنند. افرادی که به نوشیدنی های کارخانه ای آلرژی دارند, عموما به دلیل وجود همین ترکیب sodium-metabisulfite در ترکیب آن است.

کاربرد در صنایع تصفیه آب:

این ماده به عنوان یک عامل ضد باکتری،این ماده در فرایند تصفیه آب، تمیز کردن لوله های آب و غشاهای اسمز معکوس در تجهیزات آب شیرین کن مورد استفاده قرار می گیرد.همچنین از این ماده برای از بین بردن کلر اضافی در فرآیند تصفیه و همچنین ب عنوان عاملی برای از بین بردن اکسیژن محلول در آن به منظور کاربردهای خاص استفاده می شود

کاریردهای دیگر و نکات فروش این محصول :

این ترکیب به دلیل خواص اسیدی و نگه دارنده ای که دارد, برای استفاده در تاریکخانه های چاپ عکس در عکاسی ها, بسیار مناسب است. هر چند در حال حاضر این شیوه ظهور عکس در حال منسوخ شدن است. محصول فوق به عنوان یک ماده ی سفید کننده در تولید پارچه در صنایع نساجی و یا تولید خمیرکاغذ  و هم چنین به عنوان یک ترکیب دارویی در صنایع داروی به مصرف می رسد. گاهی نیز از آن در تولید لوازم آرایشی به عنوان یک ماده ی نگه دارنده استفاده می کنند. هم چنین از دیگر کاربردهای آن می توان به صنایع کشاورزی اشاره کرد.