ایزوتیازولین
این ماده یک ماده ی ضد میکروب به حساب می آید که معمولا برای کنترل قارچ ها، باکتری ها و یا جلبک ها استفاده می گردد. از آنجایی که محلول های آبی بیشتر مستعد رشد و ادامه ی زندگی باکتری ها هستند بنابراین ایزوتیازولین بیشتر در آب و به عنوان گند زدا مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین به عنوان نگهدارنده نیز کاربرد دارد.
این ماده در محصولاتی دیگر از جمله ضد آفتاب ها، شامپوها، لوسیون ها و… نیز به منظور جلوگیری از خراب شدن محصول پیش از فرا رسیدن تاریخ انقضای آن استفاده می گردد. علاوه بر این ترکیب فوق می تواند یک جایگزین مناسب برای فرمالدهید (ماده ای با سرطانزایی بالا) در محصولات شوینده باشد.
مشتقات ایزوتیازولین:
ایزوتیازولین کمپلکس یکی از مشتقات مهم این ماده به حساب می آید که از برهمکنش مواد زیر ساخته می شود:
ایزوتیازولین میکس ( و یا مخلوط) با نام تجاری کتون (kathon) کاربرد های فراوانی دارد که مهمترین آن استفاده در لوازم آرایشی است. کتون در لوازم آرایشی و بهداشتی مانند شامپو ها و صابون ها به عنوان یک نگهدارنده عمل می نماید.
متیل ایزوتیازولینون چیست؟
متیل ایزوتیازولینون MIT یا MI با افزودن یک استخلاف متیل به خانواده ی آمید های حلقوی ایزوتیازولین به وجود می آید.
این ماده بی رنگ است و از آن به عنوان نگهدارنده در اغلب محصولات آرایشی و بهداشتی از جمله شامپو ها ، لوسیون ها، و… استفاده می شود. همچنین به دلیل خاصیت ضد میکروبی ای که این ماده دارد از آن به عنوان کنترل کننده ی رشد باکتری ها و قارچ ها در آب و فاضلاب ، مخازن ذخیره سازی سوخت، کاغذ سازی و… استفاده می کنند. در محصولات چوبی استفاده از این ماده موجب می شود تا رشد کپک ها کنترل گردد و طول عمر محصول افزایش یابد.
این محصول به عنوان نگهدارنده در صنعت کاربرد های زیادی دارد اما در دوز های غیر مجاز و یا در برخی از افراد حساس واکنش های آلرژیک زیادی را بر می انگیزد
متیل کلروایزوتیازولینون
متیل کلروایزوتیازولینون (MCIT) دیگر مشتق معروف از خانواده ی ایزوتیازولین ها است که علاوه بر استخلاف متیل دارای استخلاف هالوژنی کلر نیز می باشد.
این محصول با نام تجاری kathon CG شناخته می شود و معمولا در ترکیب با متیل ایزوتیازولینون (MI/MCI) در محصولات آرایشی، رنگ، چسب، ضد عفونی کننده ها و… یافت می گردد
در آمریکا این ماده در حال حاضر در غلظت های حداکثر 15ppm در محصولات شوینده و 8 ppm در محصولات غیر شوینده ای مانند محصولات آرایشی مورد استفاده قرار می گیرد. ایمن بودن این ماده توسط مرکز بررسی مواد اولیه ی آرایشی آمریکا(CIR) مورد تایید قرار گرفته است.
کاربرد ها
این نگهدارنده با توجه به خصوصیات قارچ کشی که دارد در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد که در ادامه به آنها بیشتر خواهیم پرداخت:
نگهدارنده
باکتری ها و میکروب ها عامل اساسی تخریب مواد آرایشی و بهداشتی به حساب می آیند. عفونت های باکتریایی می توانند بیماری و حتی مرگ را برای انسان رقم بزند و خسارات جبران ناپذیری از نظر اقتصادی و سلامتی بر جای بگذارد. بنابراین تولید کنندگان مواد آرایشی و بهداشتی به فکر استفاده از نگهدارنده هایی سالم و کم خطر برای حفظ مواد آرایشی و بهداشتی از این آسیب ها و افزایش طول عمر محصولات خود هستند. در این بین ایزوتیازولین در دوز های پایین یکی بهترین نگهدارنده های پیشنهادی برای محصولات آرایشی و بهداشتی است.
تصفیه ی آب
این محصول به دلیل شکستن پیوند بین باکتری ها و جلبک ها خاصیت ضد میکروبی دارد و در تصفیه ی آب می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. ترکیبی از مشتقات آن نظیر (Chloromethylisothiazolinones (CMIT) و (Methylisothiazolinones (MIT برای این منظور استفاده می شوند.
کاربرد های دیگر:
از کاربرد های دیگر این ماده می توان به موارد زیر اشاره نمود:
چرا از این مواد در شامپو ها استفاده می شود؟
وجود شامپو ها و شوینده ها در فضای حمام که محیطی مرطوب است فضا را برای پرورش باکتری ها فراهم می نماید.
این مواد ترکیباتی ضد باکتریایی و ضد قارچ می باشند و علیه هر دو باکتری گرم مثبت و گرم منفی و همچنین مخمر و قارچ فعال می باشند. استفاده از آن ها در شوینده هایی مثل شامپو می تواند محصولات را از آلوده شدن به این قبیل باکتری ها که به سلامتی آسیب های جدی ای وارد می کنند حفظ نماید.
از جمله باکتری های مضر که امکان رشد در محصولات شوینده را دارند می توان به نوکاردیا ( باکتری ایجاد نوع خاصی از بیماری تنفسی) ، استافیلوکوکوس (همراه با عفونت های مختلف) و لیستریا (مشهورترین آنها در ایجاد ناراحتی های دستگاه گوارش) اشاره نمود.
اگر این میکروب ها در شامپو و یا سایر محصولات حمام رشد کنند ،می توانند به موها و پوست شما متصل و یا استنشاق شوند و حتی اگر بریدگی کوچکی در جایی از بدن خود داشته باشید ، ممکن است وارد جریان خون شما شوند. به همین دلیل از این ماده و یا سایر مواد نگهدارنده در فرمولاسیون شوینده ها استفاده می شود.
مکانیزم عملکرد ایزوتیازولین
ایزوتیازولون و مشتقات آن از یک مکانیسم دو مرحله ای استفاده می کنند که شامل مهار سریع (دقیقه ای) رشد و متابولیسم، و به دنبال آن آسیب غیرقابل برگشت سلول و در نتیجه از دست دادن سلول (ساعتی) است. سلول ها با اختلال در مسیرهای متابولیکی مربوط به آنزیم های دهیدروژناز مهار می شوند. عملکردهای مهم فیزیولوژیکی از جمله رشد، تنفس (مصرف اکسیژن) و تولید انرژی (سنتز) به سرعت در میکروب ها مهار می شوند. که باعث مرگ سلولی در نتیجه تخریب تیول های پروتئین و تولید رادیکال های آزاد است. میزان کشتار ممکن است توسط مواد کمکی مختلف از جمله سورفاکتانت ها افزایش پیدا کند. این مکانیسم منحصر به فرد منجر به طیف وسیعی از فعالیت، سطح کم استفاده و دشواری در دستیابی به مقاومت شود.