آمونیوم کلرید آزمایشگاهی

آمونیوم کلرید یا به اصطلاح نشادر ترکیبی غیرآلی با فرمول شیمیایی    NH₄Cl است. آمونیوم کلرید نمکی است سفید رنگ که به آسانی در آب گرم حل می شود. محلول آن خاصیت اسیدی ضعیفی دارد که ناشی از حضور یون کلر است . نشادر ساختاری بلورین داشته و بی رنگ و بی بو است و طعمی شور و تند دارد. آمونیوم کلرید نقطه ذوب 338 درجه سانتی گراد و نقطه جوش 530 درجه سانتی گراد را دارا می باشد. این ماده به روش صنعتی از واکنش آمونیاک و هیدروکلریک اسید بدست می آید.

کاربرد آمونیوم کلرید

آمونیوم کلرید در صنایع بسیار متنوعی کاربرد دارد. قدیمی ترین کاربرد آمونیوم کلرید استفاده در مواد آتش زا و افزایش رنگ سبز و آبی یون های مس در آتش بازی ها بوده که امروزه با مواد شیمیایی امن تری جایگزین شده است. در حال حاضر بیشترین استفاده از آمونیوم کلرید در صنایع کشاورزی و تولید کودهای شیمیایی حاوی نیتروژن است. هزینه کمتر و غلظت بالاتر آمونیوم کلرید نسبت به آمونیوم سولفات مزیت استفاده از این ترکیب محسوب می شود و تاکنون برای محصولاتی مانند گندم، جو، نیشکر و… استفاده شده است. افزایش کلر در خاک که به دلیل اضافه کردن آمونیوم کلرید است، باعث جذب بیشتر کادمیم توسط گیاهان شده است.

در صنعت الکترونیک، برای ساخت مدارهای چاپی و حکاکی بر روی آن، از آمونیوم کلرید برای لحیم کاری بهتر استفاده می شود.

آمونیوم کلرید جاذب رطوبت از سطح فلزات است و به عنوان پاک کننده سطح در صنایع آبکاری و روکش دادن فلزات آلیاژی به کار می رود. حضور آمونیوم کلرید فرآیند روکش دهی قلع و روی بر سطح فلز را آسان تر و با کیفیت تر می کند.

در مقیاس آزمایشگاهی از این ماده در حمام های خنک کننده برای کاهش دما استفاده می شود. همچنین برای تهیه محلول بافری، به آن آمونیاک افزوده می شود.

آمونیوم کلرید مصارف محدودی در زمینه پزشکی نیز دارد. برای انحلال انواع خاصی از سنگ کلیه از این ترکیب استفاده می شود. در برخی از داروها و انتی بیوتیک ها آمونیوم کلرید اضافه شده که منجر به افزایش مقاومت در برابر باکتری و دفع سموم از بدن می شود.

یکی دیگر از مصارف کاربردی آمونیوم کلرید، استفاده به عنوان الکترولیت در باتری های سلول خشک است. از این ماده در صنایع نساجی به منظور رنگرزی پارچه، پنبه و چرم استفاده می شود. از دیگر کاربردهای امونیوم کلرید میتوان به عامل پخت در چسب های پایه فرم آلدهید اشاره کرد.

نحوه تولید آمونیوم کلرید

در ادامه سه روش تولید آمونیوم کلرید به اختصار توضیح داده شده است:

1. واکنش بین اسیدکلریدریک و آمونیاک: آمونیوم کلرید را می توان از واکنش مستقیم آمونیاک و هیدروکلریک اسید بدست آورد. تهیه آمونیوم کلرید به این روش بسیار گرمازا بوده و به تجهیزات خنک کننده نیاز است. این واکنش در فشار کمتر از یک اتمسفر و  pH=8 با آمونیاک گازی و خالص قابل انجام است.

2. واکنش بین سولفات آمونیوم و کلرید سدیم: از واکنش آمونیوم سولفات و سدیم کلرید، آمونیوم کلرید و سدیم سولفات حاصل می شود. سدیم سولفات در آب نامحلول بوده و رسوب تولید شده قابل جدایش است. با انجام فرآیند کریستالیزاسیون روی محلول بدست آمده و خشک کردن آن، آمونیوم کلرید تهیه می شود.

3. واکنش اصلاح شده   solvey: این فرآیند به منظور تولید سدیم کربنات انجام می گیرد که آمونیوم کلرید محصول جانبی آن است. در این روش آمونیاک و کربن دی اکسید در محلول آبی سدیم کلرید حل شده و از واکنش آن ها با یکدیگر آمونیوم کلرید و سدیم کربنات حاصل می شود. این روش برای تولید مداوم و در مقیاس صنعتی مناسب بوده و نیاز به دسترسی آسان به واحدهای تولید گاز آمونیاک کارخانجات جهت شروع واکنش وجود دارد.