سولفونیک اسید

دسته‌ای از ترکیبات آلی گوگرد است که فرمول کلی آن به صورت RS(=O)₂–OH است که در آن R نشان دهنده یک گروه آلکیل یا آریل است. نمک سدیک آن، به عنوان سورفکتانت آنیونی در اکثر شوینده‌های خانگی نظیر مایعات ظرفشویی و پودرهای لباسشویی کاربرد دارد.

روش تولید: از طریق سوزاندن گوگرد و تولید SO₂ و سپس تبدیل آن در حضور بستر کاتالیستی به SO₃. پس از آن واکنش گاز SO₃ و آلکیل بنزن خطی (LAB) در رآکتور سولفوناسیون.

اسید سولفونیک با نام تجاری LABSA  یا لابسا یک ترکیب سولفورآلی با فرمول عمومی  است که در آن R یک گروه آلکیل یا آریل و  گروه هیدروکسیل سولفونیل است. در واقع این ماده را می توان اسید سولفوریکی در نظر گرفت یک گروه هیدروکسیل با یک بخش آلی جایگزین شده است. نمک ها و یا استرهای سولفونیک اسید سولفونات ها نامیده می شوند.خواص اسید سولفونیک:  این ماده نسبت به اسیدهای کربوکسیلیک متناظر با خودشان بسیار قویتر هستند.

به طور مثال، پاراتولوئن سولفونیک اسید با ثابت تفکیک ۸/۲- حدود یک میلیون مرتبه از بنزوئیک اسید قوی تر است. با این وجود، این ثابت تفکیک تقریبی است زیرا به طور مثال ثابت تفکیک برای متان سولفونیک اسید بین ۶/۰- و ۵/۶- است. از واکنش های معروف سولفونیک اسیدها واکنش آنها با مقادیر اضافی سدیم کلرید (نمک طعام) و تولید سدیم سولفونات و کلرید هیدروژن است.  به دلیل قطبش پذیری بالا تمایل دارند به جامدات کریستالی تبدیل شوند. این ترکیبات در اکثر مواقع بی رنگ و غیرقابل اکسایش می باشند. به دلیل اسیدیته بالا سولفونیک اسیدها اغلب در آب حل می شوند و خواصی مشابه با خواص شوینده ها از خود نشان می دهند. ساختار سولفونیک اسیدها معمولاَ به کمک مدل ساختاری متان سولفونیک اسید شرح داده می‌شود.

دارای یک اتم مرکزی گوگرد تتراهدرال  است که گوگرد در مرکز سه اتم اکسیژن و یک اتم کربن قرار دارد. هندسه مرکز گوگردی در این ترکیب یادآورهندسه اسید سولفوریک است.

کاربرد :

اگرچه هم سولفونیک اسیدهای آریل و هم آلکیل شناخته شده هستند، ولی بیشتر کاربردهای آنها مربوط به مشتقات آروماتیک آن هاست.