پتاسیم هیدروکسید آزمایشگاهی

پتاسیم هیدروکسید ترکیبی معدنی است که بیشتر با نام پتاس شناخته می‌شود. پتاس در کنار سدیم هیدروکسید از قوی‌ترین بازها به شمار می‌روند پتاسیم هیدروکسید استفاده‌های صنعتی بسیاری دارد که بیشتر این کاربردها بر پایه‌ی خاصیت سوزآوری و واکنش با اسیدها است. از دیگر مصارف شایان‌ذکر پتاس می‌توان به این موضوع اشاره کرد که از آن در تولید اکثر صابون‌های مایع و همچنین برای تولید بسیاری از مواد شیمیایی حاوی پتاسیم استفاده می‌شود. پتاسیم هیدروکسید جامد و سفید رنگ بوده و به شکل خطرناکی خاصیت خورندگی دارد. بیشتر نمونه‌های تجاری این ماده‌ی شیمیایی در حدود ۹۰ درصد خلوص دارند و ۱۰ درصد دیگر حاوی آب و کربنات‌ها است.

کاربردهای پتاسیم هیدروکسید

پتاسیم هیدروکسید و سدیم هیدروکسید به شکل جایگزین‌‌ناپذیری استفاده‌های فراوانی دارد. به طور کلی در صنایع مختلف، سدیم هیدروکسید به دلیل قیمت پایین‌تر به پتاس ترجیح داده می‌شود.

کاربردها

آرایشی و بهداشتی

در محصولات مانیکور و پرداخت ناخن، برای یک دست کردن سطح ناخن و حذف پوست‌های زمخت (کوتیکول) از محصولی استفاده می‌شود که حاوی پتاس است. در ساخت لوسیون‌ها، شامپوها، اسپری‌های مو و محصولات دیگر این چنینی نیز کاربرد دارد.

کشاورزی

پتاس برای تولید کودهایی استفاده می‌شود که به جهت تامین پتاسیم خاک استفاده می‌شود. پتاسیم از اصلی‌ترین مواد مورد نیاز گیاه برای رشد و فتوسنتز است. استفاده از پتاس به ویژه برای گیاهانی که نسبت به یون‌های کلرید حساس‌اند، بسیار مطلوب است. همچنین از پتاسیم هیدروکسید در علف‌کش‌ها و قارچ‌‌کش‌های کشاورزی نیز استفاده می‌شود.
پتاس به تنظیم pH خاک‌های اسیدی کمک می‌کند. ترکیب فسفوروس اسید (ماده‌ای غیر سمی) با پتاس به طور منظم بر روی گیاهان اسپری می‌شود تا از بیماری‌ها و آفات گیاهان پیشگیری شود. در نهایت محصولات گیاهی برداشت شده، فاقد اثرات این محلول آفت‌کش خواهند بود.

تولید صابون‌های نرم

از خاصیت صابون‌سازی چربی‌ها توسط پتاسیم هیدروکسید برای تولید صابون‌هایی استفاده می‌شود که حالتی نرم‌تر از صابون‌های معمولی ساخته شده با سدیم هیدروکسید دارند. صابون‌های پتاسیم به دلیل نرمی و حلالیت بالا احتیاج به آب کمتری برای درآمدن به حالت مایع دارند؛ به همین دلیل غلظت عامل‌های پاک‌کننده‌ی در آن‌ها نسبت به صابون‌های مایع سدیم هیدروکسید بیشتر است.

به عنوان الکترولیت

محلول آبی پتاسیم هیدروکسید به عنوان الکترولیت در باتری‌های آلکالینی بر پایه‌ی نیکل-کادمیم، نیکل-هیدروژن و منیزیم اکسید-روی استفاده می‌شود. در تولید باتری‌ها پتاس به سدیم هیدروکسید ترجیح داده می‌شود؛ چرا که محلول آبی پتاس رساناتر از محلول سدیم هیدروکسید است.
مثلاً باتری‌های نیکل-متال هیدرید که در خودروهای پریوس شرکت تویوتا استفاده می‌شوند، از مخلوط پتاس و سدیم هیدروکسید بهره می‌برد. در باتری‌های نیکل-آهن نیز از الکترولیت پتاسیم هیدروکسید استفاده می‌شود.

صنایع غذایی

در محصولات غذایی از پتاس به عنوان پایدار کننده‌ی غذایی، عامل کنترل‌کننده pH و قوام‌دهنده استفاده می‌شود. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) به طور کلی پتاس را (به عنوان افزودنی غذایی مستقیم) در صورتی که به شکلی صحیح مصرف شود، ایمن به حساب می‌آورد. در سیستم عدد دهی E، عدد پتاس برابر با E۵۲۵ است.
از پتاس در صنایع‌ غذایی برای تولید رنگ کاراملی و فرآوری نوشیدنی‌ها، شکلات و کاکائو استفاده می‌شود. غذاهای فرآوری شده‌ی تجاری حاوی این ماده هستند؛ چون علاوه بر خاصیت قوام‌دهندگی (مثلاً در بستنی) باعث ماندگاری بیشتر خوراکی‌ها می‌شود.
شاید برایتان جالب باشد که از پتاس برای نرم کردن زیتون و در طرف مقابل برای ترد کردن چوب شور استفاده می‌شود!

صنایع پتروشیمی

در فرآیند شیرین‌سازی و تصفیه‌ی گاز طبیعی از پتاس برای حذف اسیدهای آلی و ترکیبات گوگردی استفاده می‌شود.کربن دی اکسید، گوگرد تری اکسید و نیتروژن تری اکسیدی که در جریان گاز وجود دارد به کمک پتاس جذب و حذف می‌شوند. در تولید بیودیزل از روغن‌ها و چربی‌ها نیز به عنوان کاتالیزور نقش ایفا می‌کند.